ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ, ಇಲ್ಲಿದೆ ಮಹತ್ವ, ಮುಹೂರ್ತ ಮತ್ತು ವ್ರತ ನಿಯಮ

ಇದೇ ಜುಲೈ 20 ರಂದು ಮಂಗಳವಾರದಿಂದ ಚಾತುರ್ಮಾಸವು ಆರಂಭವಾಗಲಿದ್ದು, ಇದೇ ದಿನ ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುವುದು.

ಆಷಾಢ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಏಕಾದಶಿಯನ್ನು ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ದಿನದಿಂದ ವಿಷ್ಣು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳು 4 ತಿಂಗಳು ನಿದ್ರೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು ಚಾತುರ್ಮಾಸ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದೇವಶಯನಿ ದಿನದಿಂದ 4 ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ವಿಷ್ಣು ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರಲು ಕಾರಣವೇನು?

ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಬಲಿ ತನ್ನ ಬಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮೂರು ಲೋಕಗಳ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ವಾಮನ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ನೋಡಿದ ಇಂದ್ರ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ದೇವರುಗಳು ಗಾಬರಿಗೊಂಡು ಶ್ರೀ ಹರಿ ಅವರ ಆಶ್ರಯಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ದೇವತೆಗಳು ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ, ವಿಷ್ಣು ವಾಮನ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ರಾಜ ಬಲಿಯಿಂದ ಭಿಕ್ಷೆ ಕೇಳಲು ಹೋದನು. ರಾಜ ಬಲಿ ವಾಮನ ಅವತಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ನೀವು ಏನನ್ನು ಕೇಳಲು ಬಯಸುತ್ತೀರೋ ಅದನ್ನು ಕೇಳಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಆಗ ಅವನು 3 ಹೆಜ್ಜೆಗಳಷ್ಟು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೊಡುವಂತೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಕಾಶವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ತನ್ನ ಮೂರನೇ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಇಡಲು ಸ್ಥಳ ಇಲ್ಲವೆಂದಾಗ ಬಲಿಯು ತನ್ನ ಶಿರದ ಮೇಲೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುವಂತೆ ಶಿರವನ್ನು ಬಾಗುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಸಂತಸಗೊಂಡ ವಿಷ್ಣು ರಾಜ ಬಲಿಯ ಬಳಿ ನಿನಗೆ ಏನು ವರಬೇಕೆಂದು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ.

ಆಗ ಬಲಿ ನೀವು ನರಕದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣು ವರದಂತೆ ನರಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯು ನರಕದಿಂದ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಮರಳಿ ತರಲು ಬಡ ಮಹಿಳೆಯ ವೇಷವನ್ನು ಧರಿಸಿ ರಾಜ ಬಲಿಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ರಾಖಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಆತನನ್ನು ತನ್ನ ಸಹೋದರನನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ನಂತರ ಬಲಿ ನಿನಗೆ ಯಾವ ಉಡುಗೊರೆ ಬೇಕು ಕೇಳೆಂದು ಹೇಳಿದಾಗ ಅವಳು ತನ್ನ ಪತಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ನರಕದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ಮಾತಿಗೆ ಒಪ್ಪಿದ ಬಲಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ನರಕದಿಂದ ಪಾರು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಹಿಂತಿರುಗುವಾಗ ನಾನು ಚಾತುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ 4 ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ನಿನ್ನೊಂದಿಗೆ ನರಕದಲ್ಲಿರುತ್ತೇನೆಂದು ಮಾತನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣು ಇಲ್ಲದೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯನ್ನು ದೀಪಾವಳಿಯಂದು ಪೂಜಿಸಲು ಇದೇ ಕಾರಣ.

ಮತ್ತೊಂದು ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಒಮ್ಮೆ ವಿಷ್ಣು ಶಂಖಚೂಡ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನೊಂದಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಯುದ್ಧವನ್ನು ನಡೆಸಿದನು ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಸುರನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು. ಹೋರಾಡುವಾಗ, ವಿಷ್ಣು ದಣಿದಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ಯೋಗ ನಿದ್ರೆಗೆ ಹೋದನು. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಈ 4 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್‌ ಶಿವನು ಮಾತ್ರ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೆಲಸವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಶ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ಶಿವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಇದು ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ.

*​ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತ

ಏಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸದ ಮಹಾಮಾತ್ಸ್ಯದ ವಿವರಣೆಯು ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಉಪವಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಧರ್ಮರಾಜ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಮತ್ತು ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಧರ್ಮರಾಜ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಆಜ್ಞೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಏಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಿದನು. ಎಲ್ಲಾ ಉಪವಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಉಪವಾಸ ವ್ರತದ ಮೂಲಕ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ, ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತದ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತ

ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ತಿಥಿ ಪ್ರಾರಂಭ: 2021 ರ ಜುಲೈ 19 ರಂದು ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿ 07:16 ರಿಂದ ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ಮುಕ್ತಾಯ: 2021 ರ ಜುಲೈ 20 ರಂದು ಮಂಗಳವಾರ ರಾತ್ರಿ 04:45 ಕ್ಕೆ.

ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತ ಪಾರಣ ಸಮಯ: 2021 ರ ಜುಲೈ 21 ರಂದು ಬುಧವಾರ ಬೆಳಗ್ಗೆ 5:36 ರಿಂದ ಬೆಳಗ್ಗೆ 8:21 ರವರೆಗೆ.

ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸ ನಿಯಮಗಳು :

ಏಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸದ ನಿಯಮ ಏಕಾದಶಿ ತಿಥಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ತಕ್ಷಣ, ಅದರ ನಿಯಮವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, ಉಪವಾಸದ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ಆಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಾರದು ಮತ್ತು ದ್ವಾದಶಿ ತಿಥಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಮುರಿಯಬೇಕು. ಉಪವಾಸವನ್ನು ಮುರಿದ ನಂತರ, ಉಪವಾಸ ಮಾಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಜನರಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರವೇ ತಾನು ಆಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ​

ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತ ನಿಯಮ ಮತ್ತು ಪೂಜೆ ವಿಧಾನ

ಏಕಾದಶಿ ದಿನದಂದು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವವರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಉಪವಾಸದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಅದರ ನಂತರ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು, ಅವರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು. ಆ ನಂತರ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಧೂಪ, ದೀಪ, ನೈವೇದ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ ನಂತರ ಆರತಿಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. ಆರತಿಯ ನಂತರ, ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಫಲವನ್ನು ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಮರುದಿನ ಮತ್ತೆ ಅದೇ ರೀತಿ ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಉಪವಾಸವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಬೇಕು.

ಸಂಗ್ರಹ: ಎಚ್.ಎಸ್.ರಂಗರಾಜನ್, ಪ್ರಧಾನ ಅರ್ಚಕರು, ಶ್ರೀ ಚನ್ನರಾಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹುಸ್ಕೂರು, ಎಲೆಕ್ಟಾçನಿಕ್ ಸಿಟಿ ಸಮೀಪ, ಬೆಂಗಳೂರು.